Terug naar het noorden van Turkije

Zaterdag 26 september 2015

Na een trage voormiddag neem ik een bus naar Malatya. Van deze stad verwacht ik niet veel want het is een tussenstop naar Nemrut Dagi. Niettemin is dit een schone reisroute. Er zijn uitzonderlijk veel boomgaarden in deze streek. En er waren, verbazend genoeg, veel meren in de droge streek. Malatya is vooral gekend omwille van zıjn abrikozenteelt. Onderweg zag ik ook allerlei andere teelten (appels, granaatappels,olijven, tarwe,..). S'avonds laat vind ik een touroperator die mij de volgende dag wil meenemen naar Nemrut Dagi. Zo, nu kan ik nu mijn geest laten rusten in een goedkope slaapplaats in het centrum.

Zondag 27 september 2015

Om 12 uur vertrekken we dan. In het busje zijn mijn reisgenoten 2 meisjes uit Shangai, Manon en haar echtgenoot Didier uit Montreal (zij spreken echt liever Frans met het charmant accent uit Quebec). Er is ook een familie uit Turkije die samen deze hoogplaats van het toerisme in dit land bezoekt naar aanleiding van de feestdagen (Bayram=offerfeest). Er is een gepensioneerde mevrouw bij die graag het communicatief voortouw neemt en dus iedereen aan elkaar voorstelt.

Na 80 kilometer bereiken we een, aan de buitenkant, bouwvallig hotel dat ik niet verwacht had. Het blijkt dat "de patron" van het etablissement het gebouw op de top van de heuvel niet heeft kunnen huren van de gemeente omwille van de nakende verkiezingen. Omdat ik deze opmerking al morrend maak aan de uitbater krijg ik een gratis kop thee. Vriendelijke omkoperij. Maar ik moet niet te veel zeuren want, zo blijkt, deze uitstap zal meer dan zijn goedkope prijs van 150 TL waard zijn.

Bovendien ligt dit pand bovenop een forelkwekerij. Slapen boven snel stromend water. Het is eens iets anders. Op het menu staat natuurlijk vis en corba (een bouillon van schapenvlees met rode groenten en linzen). Na het inchecken vertrekken we we vrij snel naar Nemrut Dagi.

Dit oord is het megalomane graf (+ tempel) van koning Antiochius uit 34 na onze tijdsrekening. 

Deze man was koning van het kleine koninkrijk Commagene. Het interessante aan deze plek is de vermenging van culturen. Dat is van alle tijden en je kan dat fenomeen overal zien tijdens reizen door verschillende gebieden. Maar deze vermenging is zeer duidelijk. Aan de ene kant de Griekse godenwereld (Zeus,Herakles,Apollon,...), telkens met de griekse beeldhouwkenmerken zoals diepe ogen en de baarden. Aan de andere kant de invloed van de parthen (het huidige İran). De invloed uit het oosten blıjken uit de "mutsen", de arenden en de god Mithras).

De tombe zelf is een 50 meter hoge piramide bestaande uit kiezels die gebouwd werd bovenop de berg. Hij werd tot op vandaag nog niet geopend maar uit sonderingen blijkt dat hij er wel is.

In het oosten en het westen liggen terassen met altaren waar de venoemde goden uitgebeeld staan door middel van grote beelden. Zij wegen tonnen. Dit is een van de grotere hellenistische bouwwerven en waarschijnlijk een van de moeilijkste.

De idee is eenvoudig. Door hier een tombe te bouwen ligt het voor de hand dat Antiochius tussen de goden leeft in de hemel. Meer nog, hij waant zich hun evenknie. 

Commagene zelf was geen lang leven beschoren vooral door misrekeningen van zijn opvolgers. Als klein land kan je beter jouw grote buren in ere te houden.

Het koninkrijkje viel uiteindelijk in de schoot van de Romeinen. Nemrut Dagi, heeft dus niets te maken met de zijderoute.

İndrukwekkend is de zonsondergang op het westelijk terras dat de beelden in een fel daglicht stelt. De westelijke kant is ernstiger geruïneerd dan de oostelijke zijde. De oorzaak is bijna altijd de zelfde in deze streek : aardbevingen. 10 Jaren geleden heeft een Nederlands team van archeologen voorgesteld om de beelden weer op elkaar te zetten. De Turkse overheid heeft dit terecht geweigerd want de volgende aardbeving komt er toch aan en dan vallen de beelden weer, waardoor de beschadiging waarschijnlijk nog groter zal zijn.

In het oosten genieten we van een fraai uitzicht op de Eufraat en de laatste valleien van het Taurusgebergte, die ondergelopen zijn door het enorme stuwmeer dat onstaan is door de sluiting van de Ataturkdam. Aan deze zijde is ook een altaar waar het eeuwige vuur brandde.

Na zonsondergang gaan we terug naar het busje. We merken allen op dat de volle maan groter is dan gewoonlijk. Vannacht komt de maansverduistering.  Ik heb er over gelezen. Vermits we hier binnen een paar uren bij zonsopgang terug zullen zijn hoop ik de maansverduistering te kunnen zien. 

Tijdens het avondeten hebben Didier en Manon heel wat vragen over de fietstocht langs de Donau. Zij willen het oosterijks-hongaars stuk in september volgend jaar afleggen. Een mooie fietsreis die ik iedereen graag aanbeveel. Van de Chinese meisjes krijg ik een interessante (gevraagde) tip over Shangai. Die zal mij later van pas komen. Met hun e-mailadres op zak heb ik misschien ook een gids ter plaatse. We zien wel.

We moeten vroeg gaan slapen maar ik kan de slaap niet vatten. Uiteindelijk val ik iets voor middernacht in slaap.

Maandag 28 september 2015 

We zien de -voor mij grote, maar gedeeltelijke- maansverduistering. Deze maan heeft inderdaad een rode schijn vermengd met grijze plekken. Hoe hoger we gaan hoe bewolkter het wordt aan deze zijde van de berg. Boven valt niet veel meer te observeren.

We concentreren ons op de wondermooie zonsopgang in het oosten om 6u00. Dit wordt een geniet- en kijkmoment eerder dan een studiemoment. Omdat deze beelden in betere staat zijn en je de piramide van op afstand kan observeren is dit mooier. Er zijn hier een twintigtal toeristen maar ik houd mij een beetje afzijdig om te kunnen genieten. Ze babbelen te veel en te luid om ten volle te kunnen genieten van het ogenblik.

De bewakers hebben hier alleen maar werk bıj zonsopgang en zonsondergang. De rest van de dag kunnen zij volgens mij rusten op deze mooie top in het midden van het Taurusgebergte. In de winter is het hier zeer koud. Zouden er dan ook mensen komen ? 

Dan gaat het terug voor het ontbijt. Daar krijgen we van ons communicatief wonder haar visie voorgeschoteld op de huidige politieke situatie in Turkije. Zij woont in Bodrum omdat İstanbul veel te druk is geworden.

Blijkbaar zıjn niet alle Turken het eens met de huidige machthebbers en ze heeft niet veel vertrouwen in de nakende verkiezingen. Zıj citeert zelfs voorbeelden van regelrechte fraude -  die vooral plaats vindt in het oosten. En ze bevestigt ook mijn indruk dat de rechten van de vrouwen in Turkije stelselmatig worden terug geschroefd door zogezegde İslamisering. Maar van deze geloofsijver is zij niet echt overtuigd. Want ze merkt voorbeelden van hypocrisie. Zo komen tijdens de Ramadan İraniers naar hier omdat hier alles mag. En van vasten ziet zij ook Turkse voorbeelden waar alleen de uiterlijke tekens van overblijven (de hoofddoek en de lange kledij). Maar van de innerlijke belevenis is er in haar ervaring niet veel sprake. Zij verlangt terug naar de tijd van Mustapha Kemal Ataturk, volgens haar een groot man, die de waarden van "onze verlichting" hoog in het vaandel hield.

Na het ontbijt vertrekken we naar Malatya. Onderweg leer ik nog een Turks woord :`pezeven`. Dat betekent pooier. Omdat een begeleider van een kraanman dat tijdens wegenwerk tegen zijn maat roept, omdat deze laatste onze bus heeft doorgelaten terwijl de eerste nog bezig was. 

Naast veel huizen legt men hier overal zeer veel, brede, wegen aan. Dat vond deze mevrouw wel goed.

Naast dit woord ken ik ook al patlican= aubergine, baba=papa, otogar=autobustation,tamam=ja,yarin=morgen, kahve=koffie, fistik=peanut, ekmek=brood en natuurlıjk çay=thee. Het allereerste Turkse woord dat ik geleerd heb was "kara"=zee zoals in Kara Deniz=zwarte zee.

Eens terug in Malatya neem ik na een kahve afscheid van Didier en Manon. Zij raden mij Göreme ten sterkste aan. Misschien later.

Daar ik een postkaart wil sturen moet ik langs de post. Maar er zijn werkelijk exact 400 wachtenden voor mij. Dat is van het goede te veel.

Dus een bus zoeken naar het busstation want in deze stad is niet veel te zien, hoewel er een aangename sfeer hangt. İk wacht voor een basisschool. Het valt mij op dat het belsignaal aangenamer is dan bij ons. Dat bestaat uit een van de geluiden die je kan vinden bij de alarmtonen op je GSM. Misschien ?

En ook dat de meisjes en jongens geen rijen vormen maar allemaal direct naar binnen lopen. Hoe dit dat daarna gaat kan ik niet zien. Er zijn er ook een paar die blijven spelen. Hoe lang ?

İn het busstation blijkt dat er geen rechtstreekse bus is naar Erzurum. Met een minibus gaat het wel. De rit duurt 6 uren maar rijdt wel door een mooi gebied. We stijgen steeds. Dat doen wel al sinds Gaziantep. S'avonds in Bingöl is er geen bus meer naar Erzurum. Ik overnacht in dit, totaal niet-toeristische, stadje. Maar vroeg opstaan, dat wel, want de bus vertrekt om 6u45.

Het is duidelıjk een verloren uithoek in het midden van het land. Het verbaast mij nog steeds hoe groot de Turkse steden zijn en hoe leeg het platteland. De plattelandsvlucht is ook hier een realiteit. Maar in dit stuk van het land zijn de steden wel klein. Het platteland is nog leger dan elders.

Oh ja. ik heb een nieuwe link toe gevoegd met een liedje van Ahmet Kaya.

Dinsdag 29 september 2015

Vanuit Bingöl vanmorgen vroeg vertrokken. De grote bus rijdt over zandwegen en klimt steeds hoger. Pas later besef ik dat we door het hooggebergte rijden waar in de winter geskied wordt. Leuk zo een rit in de vroege ochtend. Dus komen we aan in de brede vallei van Erzurum rond 10 uur s'morgens. Het is er aanzienlijk kouder maar de zon schijnt. Hier ken ik de weg en dus ga ik terug naar hotel Babyurt.

Zo, ik ben voorbereid voor de İraanse consulaat. Na de middagpauze kan ik er in. Daar ik 2 weken geleden de uitnodiging per mail heb gekregen is het nu eenvoudig om een visum te krijgen. Ik moet alleen nog 50 euro storten op hun rekening via de Ziraat bank. Dat lijkt een eenvoudige klus maar er staat een lange wachtrij. İk vermoed dat internetbankieren hier nog niet zo ver gevorderd is waardoor de banken druk bezochte plaatsen zijn. Maar uiteindelijk lukt dat ook. Morgen terug naar het consulaat.  

Woensdag 30 september 2015

De dag van de waarheid. En het lukt. Na de middag kom ik buiten met mijn nieuw İraans visum. In tegenstelling tot wat ik gevraagd kan ik vanaf vandaag binnen tot en met 30 oktober. Dat betekent dat de plannen enigzins gewijzigd moeten worden. Ik zal morgen naar Dogubayazit reizen om overmorgen de grens over te steken. İn İran is er geen you tube en geen facebook. De mails worden volgens mij, en volgens wat ik gehoord heb, gecontroleerd. Maar ik denk dat dat niet door deze staat is maar door amerikaanse en ander westerse bedrijven. Dat betekent dat deze website mijn voornaamste communicatiekanaal zal zijn.

Tijdens de namiddag bezoek ik Erzurum. Er is toch meer te zien dan ik dacht. İk was onder de indruk van de schoonheid van de Yakutiye madrassah uit de 14e eeuw. Dat is een hogeschool voor theologie, recht en geneeskunde. De studie duurde 3 jaren en was gratis. Je moest gekozen worden door de Ottomaanse staat. De studenten mochten wel amper buiten komen. Meestal was er een moskee aan verbonden. Een professor noemde men "mudari". De eerste madrassa's zijn verder in het oosten ontstaan in de 10e eeuw. Daar heb ik vroeger al over bericht.

Ook de moskee Ullu camii is mooi. Typisch voor deze streek is de opbouw van het houten dakgebinte. İk maak hier wel foto's. Hier wordt dat blijkbaar wel aanvaard. maar ik zorg er wel voor dat ik uit de voeten ben als de muezzin oproept tot het gebed. 

Buiten heb ik een mooi zicht op de bergen van de Paladoken (3100 meter). Een van de bekendste skioorden van Turkije.

Vanuit de grafmonumenten uit de 14e eeuw die gebouwd werden door de eerste Turkse stammen die uit het oosten kwamen zullen de kiekjes mooi zijn.

Volgens mij hebben deze monumenten een duidelijke Armeense invloed maar dat willen ze precies niet zeggen omdat het hier over de oudste Turkse stammen gaat.

De hele namiddag wandel ik al met de propere was. Vandaag heeft het al verschillende keren hard geregend. Ik begrijp dat hier in de winter veel sneeuw ligt. Hoog tijd om naar hotel te gaan om andere schoenen aan te doen en mijn pakketje af te staan.

Zo dat staat op de PC. Het schrijft vlot met enkele liedjes van Michelle Torr.

Donderdag 1 oktober 2015

Een lang reisdag, dus begin ik de dag met turnoefeningen. Dat houd ik nu al een week vol. Op de bus moet ik wel 2 uren wachten. Maar de rit op de zijderoute door deze streek is de moeite waard. İk moet volgens de busbegeleider mijn schoenen weer aan doen in de bus maar dat wil ik niet. Het zijn niet mijn voeten die stinken en het is te warm in de bus. Hij laat mij verder met rust en het wordt zelfs leuk. S'avonds laat kom ik aan in Dogubayazit. Daar ontmoet ik Robin. Robin, een Nederlander uit Dordrecht, die met de motor naar İran wil. Maar ook hij heeft problemen aan de grens om de Moto Guzzi de grens over te krijgen. İn ieder geval, hij leert mij dat de grens morgen gesloten is omwille van een feestdag. Dus blijf ik maar een dag hier. Hij zal mij overmorgen de grens over brengen. Eens iets anders, de Ararat voorbij rijden achterop op de motor ! Het ding ziet er groot uit en gemaakt voor de minder bekende ritten naar Dakar. Dat heeft hij al verschillende keren gedaan vanuit Amsterdam. Blijkbaar gebeurt dit ook vanuit Antwerpen. We zien wel. 

Vrijdag 2 oktober 2015

Uitslapen vermits de grens toch gesloten is. Bovendien regent het hard. Daarna turnen, ontbijt op mijn vertrouwde plek. İk oefen een beetje met het fototoestel (ik ben de handleiding beginnen te lezen). Dat heeft een reden die ik later zal vertellen. Dan Turkse Lira's wisselen in Dollars tegen de gewone wisselkoers. Vermits ik tijd heb ben ik de blog opnieuw beginnen te lezen om hem te controleren op de vele spellings- en verstrooidheidsfouten. Wel opletten dat ik later geleerde kennis niet vervang in vroegere gedeelten. İn de late namiddag kan ik gaan joggen. İn de afgelopen uren heb ik maar een plek gevonden die hiervoor geschikt is. Het is een goede betonweg maar deze ligt tussen de militaire basissen. Hopelijk vinden ze mij geen rare ! Het valt mee en de licht stijgende rechte strook doet mij deugd. De enigen die mij een rare vinden zijn de kinderen die net uit de basisschool komen (om 18u00 ?) en mij levendig omcirkelen terwijl ik nog aan het bekomen ben. Jonge kinderen trekken zich daar niets van aan en observeren mij al lachend terwijl ik mijn lange broek aan doe om de stad door te wandelen. Na een douche en een goedkope (grote) kipmaaltijd heb ik afgesproken met Robin. Onze afspraak blijft gelden. Maar nu vraag ik hem om mijn tent mee te nemen naar Macedonië (en de parfums). Hij reist immers met de motor.  

Zijn gezel (Ahmed Talebna) komt er aan. Hij zal hem de grens overbrengen met een valse "carnet". Als dat maar goed afloopt ? İn ieder geval, Ahmed gaat naar Mekka en komt met zijn 35 jaar oude Mercedes uit Mauretanië. Het wordt een zeer aangenaam en levendig gesprek. Zo een omweg voor de pelgrimstocht : het komt door de oorlog in noordoost-Afrika. Het is zo iemand die overal contacten heeft en blijkbaar van alles kan regelen. Maar het klikt tussen mij en hem. Morgenochtend vertrekken we met de motor om 8u00 naar de grens. Robin zal mijn parfums mee nemen maar niet de tent. Hij is zelf al te zwaar geladen en dat heeft effect op het evenwicht van de motor.