De rozenvallei

Donderdag 23 juli 2015

Deze blog neem ik apart. Ik neem er meer tijd voor want de rozenvallei is een plek waar ik al lang naar uitkijk. De rozenvallei strekt zich uit op de vlakte tussen de gebergtes Sredna Gora en Strandzha Planina (zie foto van de kaart).

Het busje doet er vanuit Sofia drie uren over. Opnieuw zit ik in `onaangenaam` mooi gezelschap. Want dit klein busje heeft ramen die open kunnen maar mijn buurvrouw houdt niet van de tocht`. Ik misnoegd !

Het centrum van de rozenvallei is Kazanlak. Hier vind ik een onverwacht leuke verrassing. Na 44 jaren leer ik eindelijk hoe ik maïs moet eten. Gekookt (warm gehouden met de damp van heet water) doe je er margarine en zout bij. Niet meer dan dat, maar dat smaakt mij echt.

Ik neem de taxi naar het rozeninstituut. Ik heb geleerd van Marijn dat je in Bulgarije eerst over de prijs moet onderhandelen met de chauffeur. Een goed idee.

In de kelder ligt een museum. Ik lees hier elke tekst van elk object want parfum maken is een van mijn grote interesses.

`Geurende rozen` zijn afkomstig uit Kashmir. Via de zijderoute (tja, hoe anders ?) komen zij in Syrië aan. In 1270 neem een Fransman genaamd 'Brue' ze mee naar Europa. Zo krijgen ze hun naam `Rose Damascena mili`.

Het zijn echter de Ottomanen die de rozen planten in Sub-Balkan. Het droog en mild klimaat is er ideaal voor deze planten, met water wanneer het moet (in mei en juni). De grond bestaat uit een mengsel van zand en grind.

Vandaag kweekt me een moderne variant : de `Kazanlak oil rose`.

Eind mei, begin juni moet je vroeg opstaan om de bloemen te plukken. Als je wacht tot na de middag zijn zij 50 % van hun oliegehalte kwijt. Dat is ook zo bij Jasmijn en Tuberose (zoals ik vroeger in Grasse leerde). Om 1 kilogram rozenolie te distilleren moet je voor rode rozen meer dan 3000 kg. bloemblaadjes verzamelen. Voor witte rozen zelfs 5000 kg. En dat allemaal met de hand.

Als je eenmaal 15 kg. bloemblaadjes hebt meng je dit met 5 keer deze hoeveelheid water. Het distillaat kook je nog eens. Boven drijft dan een gele olie : rozenolie. daaronder bevindt zicht een veel grotere hoeveelheid witachtig rozenwater. Beide producten worden gebruikt in de opbouw van een parfum. Van de droge materie die overblijft na verdere verhitting maakt men ook gebruik. 

Zoals je begrijpt is de pluk voorbij. Dit kon ik spijtig genoeg niet mee maken. Maar ik heb wel geluk. Zoals je kan zien op de foto`s zitten mensen jonge scheuten te snijden van de sterkere stammetjes. Het zijn steken die zij vandaag nog in een speciale, witte, kweekbodem zullen steken. Na 40 dagen worden de steken met wortels verkocht. De steken zullen pas bloeien binnen 3 jaren. Het zijn allemaal `geurrozen` Je ziet dat de struiken er niet uitzien als sierrozen. Er zijn witte, rode en gele varianten van de `kazanlak oil rose`. Overal zijn de mensen heel vriendelijk en geven mij uitgebreid, met plezier, uitleg. Vermeldenswaardig is dat de geur van het bekende rozenparfum hier rond de struiken hangt. En de rozen zijn al geplukt ! Overal laat men onkruid groeien. Rozen hebben dit blijkbaar overal nodig. Dat was in Grasse ook zo, als ik mij goed herinner. Ik eindig mijn wandeling in het instituut voor aromatische en medicinale rozen. Hier hangen posters van onderzoeksprojecten. Onder andere over bekende ziektes op deze planten. Het is trouwens een leraar scheikunde van de lokale middelbare school die het wetenschappelijk onderzoek naar de bloemen, en naar de kwaliteit van de oliën, is begonnen in de 19e eeuw.

İk kan het niet nalaten stalen te kopen van elk product : pure rozenolie, rozenwater, de droge stof verwerkt in aangenaam geurende zeep, een parfum van witte rozen, postkaarten.

Ik verzamel essentiële oliën want vanaf deze basisproducten maak ik zelf parfums. Als het zo verder gaat zal ik mijn volledig parfumorgel samengesteld hebben tegen mijn pensioen. Maar het gaat vooruit.

Ik heb in totaal voor 50 LEV of 25 euro uitgegeven. Maar deze kans krijg ik niet zo vaak meer. Het zal zwaarder wegen maar ik krijg een praktische doos waarmee ik alles met de post kan opsturen.

Voldaan ga ik te voet terug naar de stad, Vandaag is het koeler omdat er een aangenaam windje is. Ik ga nog eens door het rosarium, een mooi rozenpark. Dan stel ik vast dat ik mijn laatste bus gemist heb naar Plovdiv. Geen erg : ik blijf wel hier. Het is een aangenaam stadje.   

Al goed dat ik geen rozenstruik ben gaan vragen in het instituut. De kans is groot dat ze mij er een bezorgd hadden, want ik kreeg deze tip van een van de kweeksters.