İstanbul = Constantinopel = Byzantion

Zondag 26 juli 2015

De gegidste toer begint met een boottocht, wat meteen het beste stuk van de dag wordt. Het schip gaat de Gouden Hoorn op, de Bosporus en komt dan langs de Aziatische zijde terug de haven in, in de gouden hoorn.

Dan volgt een uitzicht op de Gouden Hoorn vanop een heuvel, wat niet veel voorstelt.

Even later krıjgen we een modeshow te zien waar ze ons lederen jassen proberen te slijten. Ze moeten toch iets doen met de vele schapenhuiden die overblijven na het maken van kebab en andere vleesgerechten. Hier wordt veel te veel vlees gegeten !

Dan volgt een maaltijd die niet slecht is. Tijdens de namiddag bezoeken we het Dolmabahce paleis waarin de sultans woonden toen hun macht al aan het wegkwijnen was in de 19e eeuw (tot 1921 wanneer de republiek werd afgekondigd door Ataturk). Het is versierd in Europese stijl. De stijl van de toenmalige machtigen.

Na een uitzicht vanaf het hoogste punt van de stad, op de Aziatische zijde, word ik afgezet op het Taximplein. Een populaire, moderne, wijk. Hier loopt dag en nacht zeer veel volk. Te voet wandel ik terug met bedoelde omwegen.

maandag 27 juli 2015

Topkapi staat op het programma. Daar dit paleis van de sultans van het Ottomaanse rijk zo groot is trek ik er de volledige dag voor uit. En dat blijkt nodig. Het paleis werd vanaf 1459 gebouwd. Van hieruit werd het Ottomaanse rijk bestuurd tot in 1878. Dat is ten minste een gemakkelijke geschiedenis. Tijdens het bezoek luister ik uitgebreid naar aangename klassieke Ottomaanse muziek op de audioguide.

Onderaan rechts op de homepage van reislogger heb ik een link gelegd naar een stukje muziek dat ik in dit verband op Internet heb ik het kunnen vinden. Kwestie van u de sfeer een beetje te kunnen schetsen.

Het zijn de wandtegels die je moet bewonderen in Topkapi. Vooral die van de harem zijn beroemd maar ik vind deze van de troonzaal ook zeer mooi.

In Topkapi zijn de werkruimtes van de grote vizier - zeg maar eerste minister van het rijk - interessant. Ze zaten wel meer buiten dan binnen.

Twee dingen zijn mij bij gebleven. De "Enderum". Dat is een school met zes klassen pal in het midden. Hier werden alleen christelijke jongens van jongsaf aan opgeleid tot hoge ambtenaren van het Ottomaanse rijk. Een slimme zet, want zo schep je een regeringstrouwe ambtenarij die nooit de macht kan over nemen in een islamitisch land.

Maar wat mij vooral is bijgebleven zijn de religieuze relikwieën. De beker van aartsvader Abraham. De staf van de profeet Joseph, zelfs de voormalige houten deur en de dakgoot van de Kaaba in Mekka. Eindelijk heb ik geleerd dat de Kaaba geen eenvormig blok is. In de kaaba zit een huis. De eerste moskee van de İslam. İn dit huis bevindt zich de zwarte steen die er door aartsvader Abraham is gelegd, lang voor het ontstaan van de Islam. Ik meende dat de volledige constructie een zwarte steen is, waar de gelovigen 7 keren tegen wijzerszin rond draaien, zoals een melkwegstelstel rond zijn zwart gat. De kleine zwarte steen die er in zit is wel gebarsten door oorlog tijdens de vroege jaren van de Islam (in de 7e eeuw). Hij heeft ook geleden onder de pogingen die werden gemaakt om hem te bewaren in latere eeuwen. Diegene die dat heeft veroorzaakt zal er volgens mij niet goed voor gestaan hebben.

Ik herinner mij nu ook dat Mohammed, de laatse profeet, begraven ligt in Medinnah in Saoedie-Arabie onder groene koepel.

Kwestie van geen stommiteiten uit te kramen tijdens mijn tocht naar het oosten.

Een leuk weetje is dat er treinspoor werd gebouwd tijdens de 19e eeuw van Istanbul naar Medinnah. Voorheen trok er jaarlijks een karavaan voor de bedevaart (de hadj) naar Mekka. Dit is de zelfde trein die beroemd werd in de film "Lawrence of Arabië". En hij vertrekt pal voor mijn hostel. Een stoomtrein staat voor de hoofdingang, aan de zeezijde.

De schatkamer is rijk maar interesseert mij minder. Het zicht vanuit de cafetaria op de stad is wel adembenemend mooi.

Wanneer ik buiten kom is het bijna 18u00. Moe, maar voldaan, ga ik een beetje slapen in hostel İstiklal. Rond schemeravond wandel ik nog even de Gouden Hoorn over en observeer hoe het leven zich afspeelt in deze stad.

"Thuis" aangekomen babbel ik even, zoals vorige avond, met Trevor. Een New-Yorkse toerist van bijna 30. Hıj heeft zijn job opgeven als gerant van kledingzaken van het merk "American Apparell" om te kunnen reizen.

Ik mag hem wel. Na een tıjdje werd het mij duidelijk dat hij reist om een mislukte liefde te vergeten. Vreemd leek mij dit aanvankelijk, maar eigelijk een even goede reden als mijn 'kijken over de (oostelijke) horizon". Ieder heeft zo zijn eigen reden om te reizen.

Op de website van BBC travel staat een leuk testje dat uitmaakt welk soort reiziger je bent. Ik ben blıjkbaar een "culture vulture". Reizen om te leren. Dat is duidelıjk mijn credo. http://www.bbc.com/travel/

Dinsdag 28 juli 2015

Vandaag ben ik vroeg opgestaan. Na een ontbijt in hostel Istiklal, dat ik zelf aanvul met fruit, groenten en kaas ben ik de waterbekkens van de basilica gaan bezoeken. Dat is een waterreservoir dat blijkbaar 100.000 "ton" water kan bevatten.

Het werd door slaven gebouwd onder het keizerschap van Justinianus vanaf het jaar 537 (die van de Codex Justinianus, zoals we geleerd hebben in de slechte cursus Romeins recht in de eerste kandidatuur rechten). Maar hij blijkt wel een uitzonderlijk goede bestuurder te zijn geweest.

Een mystieke plek is het minste wat je kunt zeggen. Nu zwemmen er vette karpers in. De mensen gooien er ook veel munstukken in om hun dromen waar te maken. Als ik op dergelijke plaatsen overal munten moest gooien, dan zou er niet veel van mijn dromen terecht komen.

Vreemd is dat de Romeinen van het Oost-Romeinse rijk over zo veel zuilen beschikten dat zij die gebruikten om deze enorme kelder te bouwen. Hoeveel gebouwen voor deze enorme regenton gesneuveld zijn, daar kunnen wij maar naar raden. Van sommige gebouwen weten we het wel.

Dan neem ik rustig de tijd om de magnifieke Hagia Sofia te bezoeken. Van buitenuit vond ik het voorheen niet zo bijzonder.

Nu dat ik het ook van binnen kan zien : het is inderdaad een indrukwekkende basiliek ! Door elkaar zien we symbolen en tekens van het christelijk geloof van de Byzantijnen en van de Islam.

In 1453 valt het Oost-romeinse rijk. Onmiddellijk komt de veroveraar, Sultan Mehmet II, naar deze "kathedraal". Hij is zo onder de indruk dat hij beslist de Byzantijnse basiliek uit de 4e eeuw te behouden. Voortaan wordt het een moskee. Tot het in 1934 ontheiligd is geworden. Nu is het een museum. Maar de luidsprekers op de minaretten worden nog steeds gebruikt om op te roepen tot het gebed.

Leuk is dat de oproepen van de ene muezzin worden beantwoord door een andere muezzin met een ander stemgeluid in de blauwe moskee.

Ook de enorme groene plakaten met gebeden uit de koran, naast de veel oudere mozaiek van Maria en Christus staan gewoon naast elkaar. Vreemd en goed.

Ik herinner mij ook de graffitti van de viking, die bewaker was van dit gebouw, in het Oost-Romeınse rijk van de 9e eeuw. Hij had zijn naam in Scandinavische schrifttekens geëtst in het marmer op de galerij van de eerste verdieping.

Nu is het volop middag. Het is beter om nu onder dak te zijn. In het grote busstation probeer ik een ticket te kopen voor Tbilissi in Georgië. Na wat zoeken en dubbel checken kom ik er achter dat ik in een ander busstation moet zijn, in de wijk Aksaray in het oude stadscentrum.

Dat vind ik en daar koop ik voor 135 Turkse lires (= minder dan 50 Euro) een ticket. De bustocht naar 'Gurzistan' zal 28 uren duren. İk heb geen visum nodig voor Georgie. Dit ticket betekent dat ik nog 2 dagen in İstanbul kan door brengen.

Goed zo want er zijn nog zaken die ik wil zien. Ik voel mij goed in deze overbevolkte stad. Er zijn naar mijn gevoel relatief weinig daklozen. Je ziet dat de economie van deze stad bloeit. Aan de randen van de stad rijzen hypermoderne torens (woongebouwen en kantoren).

Er is wel een keerzijde. Deze stad is een ecologische ramp. Zij schept een enorme afvalberg en van gescheiden afvalstromen en recycling hebben ze hier precies nog nooit gehoord. Ik kijk ook naar de vissertjes op de bruggen die hun lijnen uitgooien (terwijl de mensen er onder aan het eten zijn in "tienduizenden" restaurants) Het zijn dubbele bruggen. Hun vangst stelt volgens mij niet veel voor. Volgens mij zit er in de Gouden Hoorn gewoon bijna geen vis meer.

Waarom gebruiken zij hun financiële mogelijkheden niet om hun eigen leefomgeving een handje te helpen ?

Deze stad is zo dicht bevolkt dat ik vaak geen 'openbare' steen kan vinden om even op te zitten.

En iedereen neemt elke stukje schaduw in beslag. Tja, tijd en ruimte zijn de luxe van onze tijd.

İn de wijk Aksaray bezoek ik ook een echte Turkse barbier. Ik heb 3 dagen mijn baard laten groeien om dit uit te proberen. İk heb mijn baard nog nooit laten scheren. Hij doet het goed. Zou hij het scheren ook geleerd hebben op een ballon, zoals wij dat doen in de kappersopleiding in de tweede graad van onze school ?

Na de blogtime is het donker. Aksaray is echter springlevend. Daar ik hunker naar een pintje spring ik de eerste tent binnen waar veel lichtjes zijn en turkse live muziek. Eenmaal binnen blijkt het een tent te zijn waar mannen Russische vrouwen doen drinken. Er wordt mij een grote pint opgediend met 4 schotels fruit en 2 schotels knabbels. İk eet de vruchten op, maar niet de verboden vruchten. İk wacht bang de prijs af. De gerant lijkt echt vet en gemeen. 80 Turkse lires verlangt hij. Dat is meer dan 20 Euro. Ik betaal want ik wil hier weg. Bij het betalen verlangt hij nog 'bakshish'. Dat is er te veel aan.

İk ga te voet terug. Onderweg kom ik nog een aangename jongen van 19 tegen uit Sarajevo in Bosnië met zijn moeder. Ze zijn hier op vakantie. Dit echt gesprek doet mij deugd na de nepvriendelijkheid. Sarajevo blijft voor mij één van de meest aangrijpende steden die ik heb gezien. De andere is Sint-Petersburg.

Trevor is trouwens sinds vanmorgen vertrokken met de trein naar İzmir. Daarna gaat hij met 'blablacar' naar Pamukalle. 'Blablacar' is een soort 'uber' voor reizigers. Je moet wel je blablagehalte zelf aanduiden op de website. Niets voor mij dus. İk zal wel met de bus naar Georgië gaan.

Woensdag 29 juli 2015

Vandaag staat de blauwe moskee op het programma. Hier zeggen ze Sultanahmet Camii.

Schoenen af, een lange broek aan en een wachtrij in de zon, die al hoog staat. Maar dat is het mij allemaal wel waard.

Wıj zeggen blauwe moskee omdat de Fransen haar zo in de 19e eeuw noemden omwille van de overwegend blauwe kleur van de wandtegels. Turqoise is de juiste naam (=turque).

Binnen heerst een zeer opgewekte sfeer, wat de bedoeling was van de 17e eeuwse architect.

Het enorme tapijt voelt zacht aan maar het stinkt hier wel erg naar voeten. Na een koffiepauze keer ik terug om de binnenplaats te laten insijpelen. İk leer nog bij over deze religie.

Buiten komend blijk ik op de Romeinse hippodroom te zijn aanbeland. İk observeer hem en intussen biedt een tapijthandelaar mij thee aan. Ik moet bij zijn baas gaan zitten omdat hij in Breda heeft gewoond. Okay, maar een karpet aansmeren, dat lukt niet !

Na een baklava - nu heb ik dank zij een tip van een Engelse toeriste een lekkere plek gevonden voor dit gebak - ga ik naar het museum voor de geschiedenis van de techniek en wetenschappen in de İslamitische wereld. Dat blijkt een goed idee. Je moet weten dat, naast het maken van parfum, techniek mijn andere passie is. İk ben een jaar trots lid geweest van het Deutsches Museum te Munchen.

Vele technische musea en high tech bedrijven in Europa (en daarbuiten) heb ik kunnen bezoeken.

Dit museum vormt de perfecte link tussen de wetenschap van de antieke wereld en de Europese Renaissance.

Bıjvoorbeeld het feit dat de bekende Deense astronoom uit de 16e eeuw, Tycho Brache, zijn instrumenten naar alle waarschijnlıjkheid heeft gekopieerd van deze in het, vandaag verdwenen, sterrenkundig observatorium van İstanbul. Maar dat heeft hij nooit verteld.

Er staat een raket uit de 16 eeuw in de İslamitische wereld. Biologische en scheikundıge granaten uit de 13e eeuw, vele astrolabia, waterhevels en met hitte aangedreven liften voor water. En dat allemaal in onze late middeleeuwen,

Modellen van o.a. de universiteit van Baghdad uit de 11e eeuw, terwıjl in Europa de eerste universiteit het licht ziet na 1200 in Bologna (geneeskunde).  Er staat zelfs een machine uit de 16e eeuw om automatisch en constant pitta shoarmavlees te draaien en zo te braden.

Heel wat geneeskundige voorwerpen. Toestellen om de tijd te meten.

Kortom een echte aanrader voor de liefhebbers.

Buiten sta ik vermoeid in het mooie park, net onder Topkapi. Nazzim had mij al wijs gemaakt dat dit park zijn favoriete stek is in de stad. İk begrijp hem.

Het park werd grondig heraangelegd in 2003 en sindsdien is het een populaire rustplek.

Zo, dit is voorlopıg mijn laatste post. Morgenavond ga ik naar Georgië. Daar de reis lang zal duren en ik niet weet wat ik daar zal vinden wordt het afwachten.

İk zou graag neer meer zien van Turkije maar ik hang vast aan de data van mijn visa. İk kom wel terug na de Kaukasus en na İran.

Tot mails !