Bevroren tenen, harde Snickers en rode, diep ingesneeuwde, bergen.

Vrijdag 25 december 2015

Vroeg opstaan in mijn kleine boerderij. Net genoeg tijd voor een ontbijt van pasta met fraai uitgesneden knackworst, eieren en hete thee. Daar is het busje al. Er is maar één dagelijkse rechtstreekse bus naar Biskek. Rechtstreeks, wil zeggen dat ik er in kan blijven zitten maar dat hij overal stopt.

In het dorp Tosor zie ik een groepje mannen aan de wodka. Een aantal stappen op mijn bus. Om iedereen binnen te laten moet ik in elke gemeente uitstappen want ze hebben mij aan de deur geplaatst. Maar goed, ik krijg onmiddellijk een beker Kirgizische wodka en een flesje Let`s Go Ice Tea. Mijn buik ziet dit zo niet zitten maar ze blijven aandringen. Misschien verdooft de buik dan wel ? De mannen blijken net hun 15-daagse shift te hebben afgewerkt in de goudmijn van Kumrot.

Ze zijn mecaniciens, verantwoordelijk voor het onderhoud van de gravers, bulldozers, pick-ups en vrachtwagens in allerlei maten. Gisteren zag ik al meer, ongewoon, mijnverkeer. 

Tijdens de loop van de ochtend vlot het gesprek. Ze begrijpen iets meer Engels dan de andere Kirgiezen omdat de mijn tegenwoordig Canadees is en er wel meer `expats` werken. Ik vraag als ik de mijn kan bezoeken maar dat zit er blijkbaar niet in. Spijtig. Ze leggen mij wel het procédé uit. Het is een openluchtmijn waar je het goudstof, in hun geval, niet ziet liggen. Dus wordt de opgegraven steenpuin in een bad van cyanide gelegd waardoor het goud boven komt drijven. Om nu de 2 te scheiden wordt er koolstof toegevoegd die zich verbindt aan de het goud. Nu kan je het er uithalen. Door het mengsel te verhitten brandt de kool op en blijft het goud over. Dat is onder voorwaarde dat ik het goed begrepen heb want zij werken in een andere dienst. In ieder geval weer geen propere zaak want wat er gebeurd met de cyanide ? Dat heb ik niet durven vragen. Straks denken ze nog dat ik journalist ben.

Blijkbaar worden ze wel goed betaald want de praatzame `foreman` Kumanreg gaat vaak op vakantie naar verre oorden. Iets wat ik nog niet heb gehoord in dit land. Hij heeft 7 jaar ervaring in deze mijn. Er werken 2500 mensen in deze mijn. Net voor de lunchpauze vroeg hij mij als ik niet bang was om alleen te sterven. `No answer so long` zou ik zeggen.

Na de lunchpauze vallen de laatste 2 gouddelvers in onze bus ook in slaap. Het zullen wel niet alleen maar 2 kleine bekers wodka geweest zijn ? De clichés over gouddelvers kloppen dus nog steeds, net zoals in het wilde westen. En dan vroeg hij mij in Biskek om nog mee te gaan naar een `saloon`.

In ieder geval : ik heb een nieuw spreekwoord geleerd : `No rush in goldrush`.

Iets na 13uur komen we aan in het busstation west in Biskek. Kumanreg staat er op dat ik mee ga met zijn taxi. Ik stap uit aan het agentschap waar ik mijn Chinees visum ga oppikken. Ik zal kumanreg spijtig genoeg niet weerzien want hij vertrekt morgen met zijn gezin naar Almaty om ginds nieuwjaar te vieren. Hij kan dus niet mee gaan skiën zondag in de onmiddellijke buurt van Biskek. Ik zie wel. 

In het agentschap hebben ze mijn visum precies gemaakt gekregen zoals ik gevraagd had. Blij, en zonder morren, betaal ik 130 dollar. Het duurste tot nu toe maar de `letter of invitation` in het Chinees zou ik nooit ingevuld gekregen hebben want onleesbaar voor mij. En de dagelijkse hotels boeken, daar had ik al helemaal geen zin in. Ik moet uiterlijk 16 januari 2016 China binnen treden via de grenspost Irkechtam (Sary Tach). Dat was mijn plan want het is het tracé van de oorspronkelijke zijderoute.

Zaterdag 26 december 2015

Gisteravond nog iets gaan eten voor kerstmis in het Armeens restaurant waar ze mij aan de voeten van de 2 danseressen geplaatst hebben. Eens iets anders eten op een dansvloer.

Mijn eerste dag terug in de stad. Na de was te hebben afgewerkt ga ik naar de post om boeken, brochures, een notaboek, CD`s en papiertjes en gevonden souvenirs op te sturen naar Blankenberge. Dat lukt eindelijk. In de namiddag ga ik naar de sauna. Een echte Russische sauna waar je (jezelf) slaat met takken met eikenblaren en sparrentakken. Ik snapte niet waarom ze dit doen. Het verhoogt duidelijk de hitte maar verspreid vooral een zeer aangenaam parfum. Dat is wat ik er aangenaam aan vind. Er is ook een koud bad, dat hier zeer groot is en ijskooud !!! Nu, aan koud water hebben ze hier geen gebrek.

Hier neem ik ook nog een massage. Een lange, door een man die zeer hard drukt. Ik zal er dagen, een volgens mij, blauwe rug aan over houden. Maar hij deed) zo zijn best dus zaag ik niet.

In de mannelijke saunabar omtmoet ik toevallig Gaulthier. We praten bij bij bier en een drankje op basis van gierst. Nu is Damien er bij. We blijven samen. S`avonds gaan we nog eens eten in het Armeens restaurant en gelukkig vinden zij dit ook leuk. Sofie ligt in bed met een ooronsteking.

Zondag 27 december 2015

Gisteravond hebben Damien, Gaulthier en ik in der ijl een skidag in elkaar gestoken in de Alatau Kirghiz` bergen. We spraken vanmorgen vroeg af aan de bus aan `Dostoi plaza`. Natuurlijk blijkt de bus in een zijstraat te staan waardoor we Damien moeten zoeken die op de afgesproken plek stond. Gaulthier wijst de bus aan waarop we moeten opstappen. Eenmaal weg blijkt dat we op een bus zijn gestapt die naar het skioord Ak Tash rijdt en dus niet naar Zyl. Goed zo Gaulthier ! Er valt niet veel meer aan te doen en in de bergen eindigen we in ieder geval. We houden halt aan een klein bergrestaurant waar we onmiddellijk naar de warme kolen- en stookkelder worden gebracht.

Daar krijgen we ski`s toegewezen. Er is maar zeer beperkte keuze van versleten materiaal. Onze skischoenen zijn dus te groot en bij Gaulthier en Damien kunnen ze beter vastklikken.

Dan nog een skipas. Dat hier niet meer is dan een groen ticketje. Een keer moet ik het ticket tonen en het is goed voor de rest van de dag. Na een koffie en Snickers beginnen we er aan. De oude schattige skilift is hier een belevenis op zich. Een eenzaam gevaarlijk bankje met als enige beveiliging een hendel. Als we dan 5 meter hoog bengelen is het aandachtig zijn. Op deze manier verliest Damien een van zijn ski's. Zoeken maar !

Boven aangekomen begint de mist op te steken die een groot deel van de dag heen een weer zal komen. Gedurende enkele uren zien we geen 4 meter voor ons. Eens iets anders, blind skiën. We geraken vaak buiten de piste. In dit kleine skioord is er ook geen machine die s`avonds de sneeuw opnieuw goed legt, waardoor er veel meer bulten en oneffenheden liggen. De heuvels lenen zich ook tot meer technisch kunnen.

Een technisch moeilijke dag voor mij, met veel meer valpartijen. Een keer schiet ik zo uit mijn twee ski's vooruit, waarna een van ski's in mijn geslachtsdelen eindigt.  `T was een foto waard !

Of we nu hoog gaan of laag, het zicht verandert voordurend maar betert niet zienderogen.

Pas op het einde van de namiddag wordt het zonneklaar en kunnen we goed zien waar we skiën en de bergen observeren waar we zijn. We zijn op 2300 meter hoog. De eindeloze steppe ligt voor ons, waar ook Biskek ligt, maar blijft onder wolken. Maar de omgeving is wel mooi.

S`avonds wacht het busje ons op om ons terug naar de stad te brengen.

Een kans hebben we wel laten liggen omdat we op Gaulthier aan het wachten waren. We konden mee met een monitor naar een andere skibase over de heuvelkam. Gaulthier bleef zo lang weg dat we die kans hebben laten schieten.

Achteraf bleek dat hij al 10 wodka`s aan het verbroederen was op een kirgizisch verjaardagsfeest. En nadien werd hij nog uiterst spraakzaam ook waardoor we in een Belgisch politiek debat eindigden. Hij is dan ook fiere Luikenaar en Damien uit Brussel (maar die koos mijn kant). Maar goed, we kwamen er gezellig uit en gingen weer skiën. Gelukkig kan Gaultier goed skiën want ik raadde hem aan het brugje te nemen. Oef, hij is voldoende bij de pinken, want de brug heeft geen rij- / wandel- of skidek meer.

Tijdens de opklaring maakte ik nog een korte wandeling in de metershoge plakkerige sneeuw om van de zon en het uitzicht te kunnen gaan genieten.

Maandag 28 december 2015

Een loopdag ; ik zoek een bank die geld uitgeeft in Amerikaanse Dollar. Na heen en weer geloop vind ik er één. Als ik dit enkele dagen volhoud zal ik een voldoende grote reserve hebben voor de Chinese reis. Ik vind zelf een gratis kluis waar ik het geld veilig kan bewaren tijdens mijn Kirgizische reis.

Na een middagmaal van chocolade met fruit (ze hebben hier trouwens uitzonderlijk lekkere donkerblauwe druiven) nog foto`s opladen op de website. S`avonds gaan Ben en ik naar de bioscoop. Ik heb de `English movie club` gevonden. Vanavond speelt Star Wars 7 `The force awakens`. Je vindt hem overal, maar in het Russisch. In deze bioscoop is de film Russisch ondertiteld. Het is een echte Disneyprent geworden maar hij verveelt geen moment. Dus ik heb er van genoten. Deze bioscoop op de rand van de stad blijkt de verzamelplek voor de `expats` te zijn. De film wordt vandaag uitzonderlijk getoond. Dus families met omgestoten popcorn en uitbruisende Fanta.

Dan nog een Kurat eten met Ben en ik ben terug thuis. Morgen nog eens naar de bank en dan een transportmiddel zoeken naar Kochkor op 3 uur van hier.

Dinsdag 29 december 2015

Een reisdag naar Kochkor met de matschrouka. Ik zit naast een lerares Engels uit de hoofdstad die haar familie gaat bezoeken en die mij uitleg geeft over de streek en mij op weg helpt om een guesthouse te vinden. Het is wel al bijna donker wanneer we in het stadje aankomen. Toch meer dan drie uren.

Woensdag 30 december 2015

In Kochkor ga ik op zoek naar iemand van CBT die mij kan zeggen als ik naar Song-Kul kan - of hier kan paardrijden. Pas in de late namiddag komt er iemand opdagen in mijn (kille) guesthouse. We organiseren het voor morgen. De rest van de dag breng ik door met mijn vriendelijk gastgezin die wel zeer veel van hun TV houden. En als ontbijt had de grootmoeder, haar dochter en de vele kinderen die er hier zijn de - hele - grote tafel versierd met honderden oliekoekjes. Wel mooi ! Dus probeer ik tijd door te brengen met hen. Verder lezen en een beetje tekenen. Er is geen douche en vermits ik werkelijk naast hun living slaap kan ik mij niet echt wassen aan de enige wastafel. Later leer ik dat de douche in herstelling is. S`avonds eten we wel voor de eerste keer Yakvlees. Ik vraag zelfs het merg van dit grote bot want ze eten het niet. Yak is taaier dan rundsvlees want meer vezelig. Maar het is helemaal niet slecht hoor.

Tijdens de voormiddag heb ik ook het lokale museum bezocht. Dit is niet veel waard. Maar ik zag wel voor de eerste keer een opgezet Marco Polo schaap met zijn extreem lange horens.

Donderdag 31 december 2015

Vanmorgen vroeg vertrokken met een taxi naar Kyzart. Maar deze keer een aangename chauffeur die veel uitleg geeft onderweg in het Engels dat hij kent. Zo wijst hij mij de zoutmijn van Kochkor aan. En hij wijst er mij er nogmaals op dat er geen sneeuw ligt in Kochkor. Dat had ik ook al gemerkt. Maar blijkbaar is dat nooit het geval. Hoe kan dit nu ? In alle andere valleien ligt er anders meer dan genoeg sneeuw en het is hier niet lager. Maar hierop krijg ik weeral geen antwoord.

In Kyzart aangekomen stoppen we bij de mooie boerderij van Norlan. Na een tas thee gaan we naar de paarden.

Vandaag proberen we te paard het meer Song-Kul te bereiken. Het wordt een lange dag te paard waar ik een en ander bijleer in een uitzondelijke omgeving. Hier zijn wel weinig bomen. We vertrekken nochtans maar op 2100 meter hoog. Het is een echt naakt rood berglandschap met hoog gras en enorm veel sneeuw. Hoe hoger we geraken hoe meer de wind opsteekt. Rond 2900 meter hoog keren we om. De paarden lieten al weten dat ze niet echt verder willen omdat ze vanaf hier tot hun buik in de sneeuw zitten. Het is wijzer om om te keren en de pas 200 meter hoger te laten voor wat het is. Het meer is vandaar te zien. De wind snijdt intussen zo hard dat mijn tenen bevroren zijn. Wat ben ik blij met de sjaal van Norlans echtgenote. Tot aan de pas, wat ons doel was, is het nog eens 2 uren paard rijden. Waarschijnlijk had Norlan er niet op gerekend dat ik zo traag was te paard. Galopperen, dat durf ik maar met mondjesmaat en lang galopperen, dat ben ik helemaal niet gewoon en het blijkt zeer vermoeiend voor mijn knieën. Dus gaan we terug naar meer windvrije oorden. De zon schijnt wel maar het is een echt winterzonnetje. De ongeving is wel wondermooi.

Deze paardenrit raad ik iedereen ten zeerste aan want dat is echt paardrijden zoals in de film, in een uitzondelijke mooie omgeving : zo een kans krijg je maar zelden. Doe het wel in de zomer en neem de rit van twee dagen met overnachting aan het meer in een yurt. Oh ja, ik heb intussen gehoord dat het zelfs in de zomer winderig is. Het is en blijft 3100 meter hoog.

We gaan - nog trager - terug over de grasheuvels, zandrotsen, bevroren riviertjes, paadjes en kleine zandwegen. Ik ben blij terug in de boerderij te zijn. Ik kruip direct voor het elektrisch vuurtje in mijn kamer om uit te rillen en mijn voeten te laten ontdooien. Anderhalf uur duurt het wel. Moe kom ik aan tafel die in feestelijke stijl is uitgedost. Het is dan ook oudejaarsavond. Ik vind de kirgizische specialiteiten wel niet echt lekker maar dat mag ik niet laten merken. In de loop van de avond komen verschillende vrienden op bezoek. Rond 21.00 uur verlaat ik in stilte hun living en ga ik slapen. Ik duizel nog van de kou en vooral van de vermoeidheid en dus wil ik maar een ding : slapen ! Vrijwel meteen slaap ik in.

Vrijdag 1 januari 2016

Ik heb de enige bus duidelijk gemist omdat ik pas om 13u00 op sta. Nu ja, ik heb dan ook heel goed geslapen, zonder enig lawaai en volledig gerust gelaten door mijn jong gastgezin. Dus blijf ik nog maar een dag in Kyzart, wat Norlan best goed vindt.

Vuurwerk, dat heb ik op oudjaar niet gehoord maar op 1 januari wel een beetje.

Eindelijk drink ik eens pas gemolken koeienmelk. In de winter lengen ze het aan met thee. Lekker hoor.

Het is vanmiddag erg zonnig en ik wandel over de - gladde - zandwegen van het echt boerendorp tussen de vele paarden en de koeien. Waterleidingen zijn er niet. Op verschillende kruispunten van zandwegen staan er pompjes waaruit grondwater komt (ook als het hard vriest (vreemd). Water halen blijkt de job van kinderen te zijn. Je ziet ze vaak lopen over de zandwegen met een slee met daarop 2 grote stalen melkkannen.

S`avonds teken ik een beeld dat gisteren op het netvlies werd gebrand. Het is het zicht vanuit het boerderijtje van Norlan. Met 2 mooie koeien en op de achtergrond, het zicht op het dorpje en de bergen van Kyzart.

Enkele dagen geleden heb ik in Kochkor op de markt een klein setje kleurpotloden gekocht. Die doen mij nu plezier. En ik heb er alle tijd voor. Ze willen nog de TV voor mij aansluiten maar dat hoeft echt niet voor mij. Kirgizische TV vind ik niets bijzonder en ik begrijp er niets van.

Wanneer het weer te koud wordt kruip ik weer in bed. Er is toch familiebezoek bij Norlan en zijn echtgenote. Ze willen mij s`avonds laat nog een maaltijd aanbieden. Die laat ik zo. Zo lekker vond ik het tot nu toe niet en het is te laat. Gewone thee, die gaat er wel in.

Zaterdag 2 januari 2016

Norlan wekt mij om 8u20, alsof ik in der ijle moet opstaan. Volgens mij vertrekt de matschrouka pas om 9u30. Maar goed daar gaan we. Hij te paard en ik te voet met de rugzak naar de hoofdweg op bijna 2 km. van het dorp. Daar aangekomen zegt hij mij dat ik moet wachten op de bus op de kant van de weg. Daar sta ik dan, moederziel alleen, want er is hier helemaal geen verkeer. Na 20 minuten komt een andere busgebruiker aan. Een student elektriciteit die na de feestdagen naar de hoofdstad terugkeert. Hij vraagt mij -verschillende- sigaretten en biedt mij in ruil een brokje donkerbruine-zwarte hasj aan. Ik dacht eerst dat het een steen was of een koeievlaai. Nee, in bedwelming heb ik helemaal geen zin. Intussen is mijn neus bevroren, mijn tenen opnieuw gevoelloos en mijn vingers moet ik voortdurend in beweging houden. Ik doe trouwens mijn turnoefeningen om mezelf warm te houden. Na één uur en 45 minuten komt de eerste wagen voorbij die ons beiden mee neemt. Wat ben ik blij binnen te zitten, al zit ik naast een slapende man (dronken ?) en tussen volle zakken. Volgens mij gaan de eigenaars naar de markt in Kochkor om hun waren aan de man te brengen. In Kochkor is het zonnig op de middag en warmer dan in Kyzart. Eerst thee. Maar het wordt `Americano` met twee Amerikaanse leerkrachten die hier als vrijwilliger werken voor het `Peace Corps`. Eindelijk begrijp wat deze weldadigheidsdinstelling doet. Ze is hier wel heel actief. De 2 leerkrachten komen hier voor 2 jaar Engelse les geven. Zij vertellen mij dat er er hier veel, wat zij noemen `educational corruption`, is.

Daarmee willen ze zeggen dat leerlingen die al 6 jaar Engels hebben gehad nog altijd geen nuttige zinnen kunnen vormen, of een film volgen, of een boek lezen. Gewoon omdat hier te veel leerkrachten op een vastgeroeste manier les geven en zonder rekening te houden met hun leerlingen. Het blijkt gemeengoed te zijn waardoor het onderwijsniveau in het algemeen te laag is in dit land.

Ze krijgen ook te veel vreemde talen in een keer en zo goed als geen kans om Engels te oefenen in een land waar deze taal echt vreemd is.

Ik geef aan een van hen mijn skipas voor Karakol. Kan er toch niets meer mee doen en zij zullen die kunnen gebruiken, een besparing van 200 Sum. De mijne heb ik trouwens ook van de Canadese student Stefan gekregen. Stefan verdient zijn centen om te reizen door telkens met een ploeg 3 maanden aan een stuk jonge boompjes te planten in British Columbia. Het is het Canadees `reforestation` programma. Hij kende wel ongewoon veel van de natuur.

Er blijkt weer geen bus te zijn naar Naryn, dus weeral een `shared taxi` tegen een vooraf afgesproken prijs. Maar nu mag ik eindelijk vooraan zitten en de voorruit is voor een keer proper en niet gebarsten. De zon is van de partij. Alles is aanwezig voor een rit door een prachtig landschap.

Mijn reisgenoten genieten er duidelijk minder van. Twee kleine meisjes die op de taxi gezet werden door hun moeder en naar haar broer gaan (denk ik). Onderweg wordt de kleinste ziek en moet ze overgeven. Wanneer de oudste stop roept is het al te laat. Gelukkig heb ik WC-papier bij om haar mond en haar handjes af te vegen. En de chauffeur, die zit er onhandig bij en blijkt vooral in te zitten met het interieur van zijn zijn wagen (ook weer met mijn papier). Mannen begrijpen toch echt niet veel van kinderen.

Hij vindt nog een volle bevuilde fles bevroren frisdrank die hij terstond weggooit in de berm. Ik raap hem achter zijn rug op en steek hem weg, om hem in Naryn weg te gooien. Dat was te goed van mij want nu is mijn muts vuil. En die heb ik echt wel nodig.

Eenmaal de meisjes onderweg opgepikt werden door hun familie blijf ik nog met de brabbelende oudere man over. Nog een die te diepgaand nieuwjaar heeft gevierd. Nog eens stoppen wanneer het zijn beurt wordt om over te geven !

Nu ja, ik moet zeggen dat de chauffeur niet zacht rijdt en er wel zeer veel bochten zijn. Maar de meisjes, die hebben volgens mij duidelijk te veel snoep gegeten en frisdrank gedronken. En de jongste kon er niet zo goed tegen.

Eind van de namiddag geraak ik in Naryn waar ik de fles in de vuilbak gooi. Nu een hotel vinden waar ik mij kan wassen want dat is al 3 degen geleden. Het zou een droom zijn als ze heet water zouden hebben. In een oud Sovjet-hotel dat op niets trekt vind ik wel wat ik zoek. Er is zelfs een tafel en stoel en het is niet te koud. Maar het restaurant is al in verval sinds de jaren `60. Niet eten dus !

S`avonds tekenen in mijn notaboekje en een lekkere Kurat eten in het enige restaurant van de stad dat open is. Oh ja, ik heb de muts gewassen in het hotel.

Zondag 3 januari 2016

Een zonnige dag in de vallei van Naryn. Dat mag wel, want de zon schijnt hier maar kort door de hoge, omringende, bergen. Naryn in een stadje langs een weg naar de Torugartpass. Deze vormt de tweede en laatste grensovergang met China. Maar het stadje spreidt zich, naar ik lees, wel bijna 15 km. ver uit langs deze weg. Dat lijkt mij wel heel veel.

Nu een taxi vinden voor een daguitstap naar At-Bashy. Deze gemeente ligt op 40 km. van hier. Ik wil er naar toe omdat ze in een mooie cirkelvormige vallei ligt. Ten zuiden, de scherpe At-Bashy-bergrug en ten noorden de lagere, meer afgeronde Naryn Tau bergketen. Blijkbaar zijn we op 2000 meter hoog. Ik wandel door het stadje en observeer de schaatsende kinderen. Eindelijk kan ik een mooie foto maken van de aloude schaatsstoeltjes. Die heb ik hier al vaker gezien.

Kinderen zitten op een klein bankje op 2 schaatsen en duwen zich voort met 2 stokken. Je ziet het soms bij ons op Breugheliaanse schilderijen.

In At-Bashy vallen ook de verschillende Kirgizische gebeeldhouwde of geschilderde symbolen op (je ziet ze soms ook als totems). Kirgizischer dan deze plek zal ik niet vinden.

Wanneer het te koud wordt is het tijd voor thee en pelmeni. Dat is een soort ravioli met vlees opgediend in heet water met verse dikke room. Ik heb de enige moderne zaak gevonden en dus kijk ik naar muziekvideos in de loungebar `Graff`. `30 years of dancemusic` : best goed hoor ! Volgens mij is er toch geen andere restauratiegelegenheid.

Na een andere wandeling langs de noordelijk kant van de gemeente neem ik een taxi terug naar Naryn. Daar observeer ik de lokale ijspiste die nu het centrum van de stad is. Het is eigenlijk een voetbalveld want de doelen staan er nog. Schaatsen doe ik niet ! Ik ben al genoeg uitgegleden op de spekgladde wegen. Nee, in schaatsen heb ik geen zin !

Morgenochtend weeral vroeg opstaan want de bus naar Biskek vertrekt om 8u00.

Maandag 4 januari 2015

Ja, de bus was er om 8 uur maar vertrekken deden we pas om 9u30 wanneer hij vol was. Mijn ecologische voetafdruk zal inderdaad klein zijn. Lege bussen of treinen krijg ik nooit en de enige keer dat ik dat wel heb gekregen (in Van in Turkije) hebben ze mij zo snel mogelijk op een vollere bus geplaatst.

Omdat ons busje volzet is bedampen de ramen direct waardoor ik niet veel kan zien. We stijgen zo goed als onmiddellijk waardoor de damp sneeuw wordt. Dan dalen we weer waardoor het weer water wordt. Bij de onmiddellijk daarop volgende klim bevriest de damp weer maar deze keer tot ijsbloemen. Dan langzaam naar beneden waardoor het weer damp wordt maar deze keer minder. Gedaan met fysicaspelletjes, want de rest van de rit vertoont geen bruuske stijgingen en dalingen meer en verloopt gewoon lager.

De rit duurt lang. Goed dat ik 2 madarijnen heb en een paar sneedjes droog bruin brood. We stoppen een keer bij een pompstation (benzine kost hier 40 sum of 0,60 euro) en veel later nog een keer bij een wegrestaurant voor een koffie. Hier kennen ze mij al want het is de derde keer dat ik hier stop.

Eenmaal uit de bergen wordt het weer in de Steppe meteen slecht (sneeuw en lage bewolking). Zo blijft het de hele dag. Bah, in Biskek heb ik toch maar geloop te doen.

Dinsdag 5 januari 2015

Al luisterend naar Motown : the Jackson 5 en Michael Jackson himself (oh nostalgie) voeg ik de foto`s van de afgelopen week toe.

Vandaag een rustige dag in Biskek met de gewone formaliteiten. Weer geen `Djamila` van Chingiz Aitmatov gevonden, de was gedaan, met Ben naar `Sierra coffee` (een eerste echte sandwich in 6 maanden) met 2 dubbele expresso`s (één te veel).

Morgen zal ik met een taxi naar de `Al Archa vallei` proberen te gaan voor een daguitstap. Dat is hier dichtbij.

Ik heb gemerkt dat ik de 20.000 km. voorbij ben. Ik zal daar kirgizische Cognac op drinken. Te meer ik nu 72,8 kg weeg. Dat is 9 kg. minder dan bij mij vertrek. Extra calorieën zullen wel geen kwaad kunnen.

Woensdag 6 januari 2016

Lang uitgeslapen en de witte was gedaan. Na discussie op straat over de prijs met een taxi naar `Alplager` in de Alla Archavallei. Wederom een chauffeur die niet weet waar de bestemming ligt. Dat is al minstens de 6e keer. Het is blijkbaar mijn levensdoel taxichauffeurs te trainen op hun streekkennis ! Onderweg pikken we een mevrouw op die wel beter weet waar `Alplager` ligt. Aaangekomen vindt de chauffeur dat hij eigenlijk te weinig heeft gevraagd. Maar hier ga ik niet meer op in en stap uit. Na telefonisch contact onderweg had hij al de prijs verhoogd. Nu ja, zijn originele prijs vond ik een ware soldenprijs.  Dus heb ik maar een beetje van de tweede prijs afgepingeld. Temeer ik nog entree moet betalen in het natuurreservaat zelf. Maar aangekomen wordt het wel een zeer mooie - en zonnige namiddag - in een mooie onaangeraakte bergvallei die gevormd werd door snelstrommende riviertjes. Tijdens de wandeling zon ik er zelfs op een bankje in de sneeuw op 2150 meter hoogte. Vreemd : Biskek ligt maar op 753 meter hoogte. Waar hebben we dan zo veel geklommen ? Het moet een vals plat zijn.

Pas als de zon verdwenen is achter de bergachtige horizon ga ik een koffie drinken in een hotel aan de inkom van het wandelpad. Voor een zeer breed en hoog raam met fraai uitzicht op de vallei lees ik de meer gedetailleerde geschiedenis van dit land in mijn reisgids.

Oei, het wordt al laat. Ik zou beter opkrassen want ik weet nog niet hoe ik terug geraak. Dus eerst enkele kilometers bergaf wandelen tot wanneer ik een wagen tegenkom die mij mee neemt. De witte Lada  Niva zet mij af aan de ingang van het park. Volgens de chauffeur daagt de matshroutka wel op. Na meer dan een uur nog altijd niets. Dus nog eens proberen te liften, wat nu direct lukt. En deze chauffeur zet mij af aan de winterhalte van de busjes die enkele kilometers lager ligt.

Ik zit nu al dagen te piekeren waar `At Tash` ligt ten opzichte van `Alla Archa` en `Alplager`. Wel, ik heb het net begrepen. Het ligt eigenlijk zeer dicht bij elkaar maar Ak Tash ligt rechts van Alla Archa. Het is een zijvallei. Maar de weg er naartoe is grotendeels de zelfde.

De matshroutka doet er wel zeer lang over zodat ik pas na het invallen van de nacht eindig ik in het centrum van de stad.

Nog even de sfeer opsnuiven in een hypermodern Turks shoppingcenter waar de kerstman alle aandacht van de kinderen trekt. Morgen is het namelijk Orthodoxe kerst. En de grootste gemeenschap in Biskek is Russisch en dus Christelijk Orthodox. Daarom trekt de kerstman hier nog altijd veel volk, na ons kerstfeest.

Morgen probeer ik naar de Russisch Orthodoxe kathedraal te gaan om te zien wat er te zien is. Deze keer zullen ze mij niet kunnen afwimpelen omwille van mijn te korte broek.

S`avonds vind ik een restaurant dat erg zijn best doet om de kirgizische keuken wat meer naam en faam te geven. Ik volg dus het advies van de eigenares en het is helemaal niet slecht. Centraal-aziatische salade (pikant) en Centraal-Aziatische steak (eveneens pikant) met een glas georgische wijn en daarna een chocoladetaart met walnoten en biscuit. Dat alles onder de bedwelmende tonen van Sades` `Smooth operator`. Kon slechter !

Donderdag 7 januari 2016

Wel zeer lang uitgeslapen vandaag. Na een ontbijt en turnoefeningen en het ochtendritueel ben ik naar de Russisch-orthodoxe kathedraal gegaan om de kerstviering mee te maken. Het was duidelijk niet nodig om op een bepaald uur te komen want de misviering duurt uren. Je kunt er zelfs thee drinken tijdens de dienst. Je komt er binnen en gaat er buiten wanneer je wil.

Ik ben al meer in een orthodoxe kerk binnen gegaan maar het is pas de tweede keer dat ik een effectieve dienst meemaak. De eerste keer was in Brussel, bij de inhuldiging van de nieuwe metropoliet voor de Benelux op uitnodiging van onze leerkracht Orthodoxe godsdienst.

Deze dienst hier was veel meer een gezellig familiegebeuren. Natuurlijk mag je er van uit gaan dat ik er niets van begrepen heb want in het Russisch.

In het gemeenschapsgebouw er naast waren er geschenkjes en attenties voorzien voor de vele kinderen. Ook in de beide icoonwinkels liep het vandaag storm.

De rest van de stad was gewoon open. Alleen de Russische gemeenschap vierde vandaag feest.

S`avonds nog een pizza met Ben want ik had veel te weinig gegeten vandaag.

Morgenochtend verlaat ik definitief Biskek. Ik ga naar Osh maar ik weer niet wanneer ik er aan kom. De vorige rit tussen deze steden duurde ook veel langer dan ik verwacht had.

Vrijdag 8 januari 2016

Een oprecht afscheid van Ben. Het is een goed mens en begaan met anderen. Volgend jaar, na afhandeling van zijn contract als gewone soldaat in het australisch leger, zal hij zich hier komen vestigen. Hij vind de `outback` maar niets maar het is er warmer en hij heeft er vrienden. Daarom heeft hij voor Darwin gekozen eerder dan voor het zuiden van het land. Moesten alle militairen zijn zoals hem : we zouden er goed voor staan. Hij heeft ook gediend in het Britse leger en een paar dagen in het vreemdelingenlegioen. Maar die beide vond hij nog erger.

Een lange autodag in een volle taxi. Ik ben blij dat ik de heenweg over meerdere dagen heb gedaan. De 700 kilometer tussen Biskek en Osj, daar hebben we nu 12 uren over gereden met de nodige haltes. Ik was wel wat `ambetant` omdat de toerist weer als eerste moet betalen. Dat gebeurt hier vaak omdat ze geld nodig hebben om de bezine te betalen bij aanvang van de rit. Vooraf betalen in de taxi doe ik helemaal niet graag maar keuze kreeg ik niet. En dan wilden de passagiers nog gezellig babbelen. Deze keer heb ik duidelijk laten merken dat ik daar geen zin in heb want ik vond deze gang van zaken niet normaal. De enige die mij begreep was een jonge vrouw. De rest is blijkbaar al getekend door het leven.

Temeer we deze keer 3 keer zijn tegen gehouden door de politie. De eerste keer was pure omkoperij. De chauffeur heeft er zelfs een aparte portemonee voor. De tweede keer -2 kilometer verder - kreeg hij een boete omdat één van zijn koplampen het niet deed (500 sum). De derde keer, 500 kilometer verder, een heuse politiebarièrre. We kwamen er vrij goed van af maar ik vermoed dat hij weer betaald heeft. In ieder geval, aan de andere kant van de weg onstond om 23uur een duw- en trekgevecht. Blijkbaar werd een nieuwe witte Toyota in beslag genomen. Tja, de Farghona vallei blijft zijn naam waar maken. Ik moet wel zeggen dat onze chauffeur op dat moment al twee keer door het rood was gereden. Nadien zal hij dat nog eens doen. Of hij nu daarvoor is tegengehouden, dat weet ik niet. Ik was al ongerust dat hij het op de passagiers zou verhalen. Dat is dus niet gebeurd. En hij zette ons allemaal netjes af aan onze slaapplaats.

Met de bus gebeurt dit niet. Het zou als agent niet wijs zijn om de door de gemeente ingerichte bus tegen te houden en af te dreigen. Maar met de andere wagens - en als fietser of met eigen vervoer -, daar gebeurt dit vaak in Centraal-Azië (volgens andere reizigers).

Ik had liever de heenrit omdat ik nu het meer van Toktogul en Karakol niet kon zien in het donker. Gelukkig kon ik de stukken, die de vorige keer in het donker werden afgelegd, nu wel zien. Onder andere de plek waar de opgeroepen taxi tijdens de heenrit de tweede keer in de sneeuwhoop reed omdat hij aan het bellen was.

Er was wel degelijk een afgrond achter de sneeuwhoop !

Zaterdag 9 januari 2016

Mijn eerste volledige dag in Osj begint met uitslapen want ik ben gisteren om 1u30 s`nachts aangekomen en noodgedwongen ben ik in hotel `Osj` moeten gaan slapen. Mijn bioritme was volledig omgegooid en dus slecht geslapen. Daarna naar `Tess guesthouse` waar ik slaap in een kamer en hostel die nu in een nieuwe laag verf wordt gestoken. Voor de rest is het okay. Geen gordijnen en dus kijkt iedereen, die er voorbij komt, binnen. Verder de duizenden jaar oude bazaar bezocht. Er zijn nog grote stukken die ik niet gezien heb. In de late namiddag naar de `bagna` voor een echte lange sauna. In de sauna was het op een moment zo druk dat alle mannen als sardienen opeen gepakt zaten. En dan moesten ze nog veel lawaai maken om hun moed te tonen. Ik blijf toch vreemd vinden dat je hier mannen ziet men een vilten hoed in de sauna. Nu was er één met een hoed zoals Lambik op de kaft van `De Tartaarse helm`. Maar ik zag er vroeger ook al met de traditionele hoed, die ik vroeger al fotografeerde.

 Wist je trouwens dat Tartarië `hel` betekent. Het was benaming in het middeleeuwse Europa van het gebied waar ik nu ben. Dat is te danken aan Gengis Khan en zijn psychologische oorlogsvoering `avant la lettre`. Zo liet Gengis Khan, de ongeletterde, in de grootste moskee van Boukhara alle Islamitische gelovigen bijeen drijven en sprak hen toe met de woorden : `ik ben de gesel van god voor jullie zonden`. Deze woorden en zijn daden hebben zo veel schrik aangejaagd dat ze duizenden kilometers ver tot in het Europa van 1219 ter ore zijn gekomen. Zijn duivelse ruiters kwamen zogezegd recht van de poorten van de hel, Tartarië dus, om de christelijke wereld te vernietigen. Zo ver is het niet gekomen omdat Gengis Khan in 1227 overleed en zijn immense rijk in 4 stukken werd verdeeld. Dat rijk had eigelijk geen hoofdstad maar het centrum moet oorspronkelijk ergens in de Altai gelegen hebben. Er was geen hoofdstad omdat het een nomadenrijk was.

S`avond nog in een chique, doch vreemd genoeg goedkope, discotheek gegeten. Er was zelfs een zanger die alle genres uitprobeerde. Niet ver van mijn hostel.

Zondag 10 januari 2016

Een zeer rustige zondag. Morgen tijdens de namiddag ga ik met de bus naar Sari-Tash in het zuiden van het land maar ik heb hier nog een aantal voorbereidingen te treffen die ik na Osj niet meer kan verzorgen. Dus uitslapen, naar de bazaar om te zoeken wat ik niet vind, de elektronische kranten lezen. Zo las ik vandaag een artikel over de dodelijke tol van de beklimming van de Everest. Het artikel spitste zich toe op de dodelijke succesroes en het verminderde moreel beoordelingsvermogen op grote hoogte die er soms voor zorgt dat klimmers elkaar niet helpen.

Zoek maar eens het verhaal op van `green boots` op op de site van BBC. http://www.bbc.com/future/story/20151008-the-tragic-story-of-mt-everests-most-famous-dead-body

Ik heb het aandachtig gelezen omdat ik donderdag in het Nomad hostel in Biskek een duo siberische alpinisten ben tegen gekomen. Zij waren wel uitzonderlijk goed uitgerust om de piek `Free Korea` te beklimmen. Als ik de vrieswonden mag geloven van de man van het koppel heeft hij al wat russische bergen op zijn teller staan. Hij had twee vingers in de plakkers en een stuk van 5 mm. was van zijn teen gesneden na een eerdere klim.

En ik mij maar zorgen maken om mijn 2 piepkleine vrieswonden aan mijn 2 vingertoppen die ik heb opgelopen in Kyzart. Ik blijf er trouwens van verwonderd dat vrieswonden eigenlijk precies het zelfde zijn als brandwonden in de eerste graad. Ze genezen volgens mij wel trager.

De twee klimmers waren duidelijk teleurgesteld dat ze de `Free Korea` niet mochten beklimmen van de kirgizische overheid. Volgens de klimmer dacht de ambtenaar in kwestie dat ze russische spionen waren. Op hun teleurstelling heb ik begrijpend gereageerd en gevraagd wanneer ze opnieuw proberen. Niet nu zei hij, later ! `Free Korea` ligt in nationaal park Ala Archa en meet 4749 meter hoog.

Ik blijf het toch vreemd vinden. Bergbeklimmen in het putje van de winter. Je mag dan nog uit Tomsk, in het midden van Siberië, komen, waar het nu dagelijks -25 graden Celsius is. Volgens mij ligt daar eerder de reden van de weigering.

Vanavond ben ik toevallig Almaz tegen het lijf gelopen. Onze ontmoeting was echter zeer kort omdat hij aan het werk was en vanavond een nieuwe afspraak maken is mislukt. Spijtig.

Oh ja, de foto van de paardenworst die ik vandaag maakte ! Enkele weken geleden werd een britse werknemer van de goudmijn in Kumrot opgepakt omdat hij deze worst op facebook had vergeleken met gedroogde penis. Hoewel hij zich achteraf heeft geëxcuseerd op facebook werd hij toch gearresteerd aan de luchthaven van Biskek. Hij werd berecht door een rechter uit Karakol en veroordeeld tot een celstraf (maar ik ben vergeten dewelke). Dat lijkt mij het uitrekken van anti-xenofobie-wetgeving. Maar het wijst erop dat ze hier tradities ernstig nemen.

Maandag 11 januari 2016

Mijn laatste administratieve verrichtingen verlopen zoals het hoort en ik ben dus op tijd voor het enig busje van 14u00. De rit start door een uitgedroogde brede rivier. Dan gaan we over een pas van 2638 meter hoog. Zo komen we aan in Gulca. Enkele weken geleden vertelde een lokale kamergenoot in Osj dat het mooi is maar ik vind het niets bijzonder. Daarna wordt de rit mooier want de bergen worden hoger en deze bestaan uit bruingrijze zandrots (niet rood deze keer). De dorpen worden precies rustieker. En ik heb zopas mijn eerste kudde yaks zien grazen. Een foto, daarvoor waren we spijtig genoeg te snel. Er was een zwart-witte bij en volledig zwarte dieren.

Voor ik het goed en wel besef klimmen en klimmen we. Eens op Soviet maps kijken. 2400 meter hoog en nog geen pas in zicht. De klim gaat tot 3615 meter hoog, de Taldyk pas. De hoogste pas tot nu toe op deze reis en ik vermoed mijn hoogste ooit. Mijn mannelijke medepassagiers vragen om te stoppen en lassen een plaspauze in op de pas. De macho`s. En het waren op de koop toe nog de oudsten van de bus die dat vroegen. Het geeft mij de gelegenheid om foto`s te maken. Aan de kant waar we naartoe gaan lijkt er meer sneeuw te liggen dan aan de kant waar ik vandaan kom. De reisgids had geschreven dat er in Sary Tash niets groeit. Meer stond er niet in. Ik dacht door de wind. Maar nee, we zijn op 3200 meter hoog. En hier ligt een dorp. Hier zet de bus mij af. De lucht is een beetje ijler, net zoals op de pas. Maar hier moet ik slapen. Ik ben 900 meter hoger dan Xinalig in Azerbaijan en 1000 meter hoger dan Ushguluk in Georgië, het zogenaamde hoogste dorp van Europa.

Het zicht is wel uitzonderlijk. Het is klaar tijdens deze late namiddag. Voor mij rijst de scherpe Pamir op. Mijn eerste blik. Deze bergketen ziet er anders uit dan wat ik in de Tien Shan zag. Ruwer, hoger, meer sneeuw, bijna geen begroeiing, grijs, wit en scherp. De lucht erboven ziet er uit als een aurora borealis met diep blauw, groen, rood en geel. Duidelijk op grote hoogte hier !

Na een winkel-cafe vind ik een guesthouse waar ik samen met de grootvader kan slapen in de zelfde, oververwarmde, kamer. Mijn warmste kamer tot nu toe, oh ironie. De opa drinkt wel veel (net voor het slapen gaan een pint en bij het opstaan ook één). In de kamer hangen jachttrofeeën zoals horens van het Marco Poloschaap (hun gebied) en een grote nerts maar ook foto`s van de kleinkinderen en een TV met dezelfde flutprogramma`s als overal hier. Maar opa snurkt niet en ik slaap en eigenlijk zeer goed in deze kleine kamer. S`nachts is de sterrenhemel goed te zien en de melkweg ook.

Dinsdag 12 januari 2016

Het is bijna middag. Aangekomen in Sary Moghul na een lift met Djogutai in zijn pick-up truck. Hij pakte ook nog een andere lokale lifter mee (maar die moest dan in de laadbak gaan zitten omwille van plaatsgebrek). Ik weet niet waarom maar ik ben vandaag zeer goed gezind en gelukkig. Ik straal het ook uit. Nochtans heb ik vanmorgen geen enkel bergzicht gehad tijdens de rit van Sary Tash naar dit klein dorp. Ik denk dat het besef is dat ik hier op de moeilijkste en de hoogste plek op de zijderoute ben. Sinds 200 V.C. is deze brede vallei de 60 km. lange doorgangsroute tussen Kashgar en Samarkand.

Het is de route van Marco Polo rond 1278, en die zijn vader Niccolo en zijn nonkel Mateo al voor hem hadden afgelegd.

De vallei ligt gemiddeld op 3000 meter hoog. Gisteren had ik al de indruk dat de streek nog meer terug getrokken is dan is dan de andere streken van Kirgizië. Deze vallei is spectaculair omdat de zuidkant bestaat uit een muur van steen, de Pamir Altai. We zijn nu al op 3200 meter hoog en deze bergen zijn gemiddeld meer dan 6000 meter hoog. Fijn om tijdens de laatste dagen in Kirgizië de Pamir te mogen zien.

Deze muur van steen vormt ook de grens met Tadjikistan.

De noordkant bestaat uit het `lagere` Ferghana massief, een deel van de Tien Shan. Daar zijn we gisteren uitgebreid door gereden. Sary Moghul is de beste plek om piek Lenin te observeren met zijn 7134 meter hoog. Ik kan hem nu niet zien maar de bewolking lijkt stilletjesaan op te trekken. Misschien heb ik geluk tijdens de namiddag of morgenochtend. Piek Kommunizma (7495 meter hoog) ligt achter de pieken en die kan je van hier niet zien.

Ik ben terecht gekomen in een guesthouse van CBT. Vannacht heeft de eigenaar Russiche klimmers per auto begeleid tot aan de voet van piek Lenin. Die willen ze beklimmen. Het is de gemakkelijkste van de + 7000 meter hoge bergen omwille van zijn uitgevlakte piramidale vorm. Nochtans is hij niet ongevaarlijk maar dan vooral in de zomer. Dan zijn er de sneeuwlawines.

In de winter vertraagt de dikke sneeuwlaag de beklimming. En er is de koude.

Nu ja, die mensen zijn hier blijkbaar al meer dan een week om zich voor te bereiden rond de top met kleinere beklimmingen en skiafdalingen.

Vanmidddag ga ik de koolmijn bezoeken in het noorden, op 3 km. van hier. En misschien wat tekenen, daar was ik gisterochtend ook al mee bezig. Ik moet wel zorgen dat ik uiterlijk 15 januari 2016 aan de grenspost met China sta en liefst vroeg. Het niemandsland is groot en de rit erna bedraagt nog eens 200 km. tot Kashgar. Bovendien sluiten de beide grensposten om 16 uur, zoals alle grensposten in deze streek. Ik vermoed dat het uur nog eens zal veranderen wat effect heeft op het sluitingsuur aan de chinese kant.

Tijdens de namiddag de koolmijn goed bekeken vanuit verschillende observatiepunten. Onderweg heb ik jongens het nationaal spel bouzkachi zien spelen. Het is een soort rugby te paard dat normaal gespeeld wordt met een onthoofde geit (?). De jongens speelden het met een gevulde juten zak.

De mijn is Chinese eigendom. Ik mag er niet in maar je kunt van de hoogtes er rond goed de mijnactiviteiten bekijken. Vele inwoners van Sary Moghul werken hier. Bijna alle burgers komen ook kolen rapen uit de zandhopen die de mijn verzet en niet meer nodig heeft. Er zit toch nog veel kool in. En die komen de inwoners hier rapen. Ik moet zeggen dat ik nu goed de brandwaarde van kolen weet te waarderen. Ze geven grotere hitte af dan een centrale verwarming. Dikke houten stammen gaven in Altyn Arachyn ook goed hitte af.

Op het einde van de namiddag het dorp bezocht. Hier zijn de mensen vriendelijker dan elders in dit land. Het is tijdens de late namiddag gelukt om de Piek Lenin goed te zien. Om niets te missen wandel ik uren rond in en rond het dorp tot wanneer de zon ondergaat. Dan wordt het zeer snel koud.

Vanavond in het guesthouse gedineerd met Sergei. Een van de 7 bergbeklimmers die vroeger is afgedaald omdat hij terug naar Wit-Rusland moet om te werken. Hij zit de hele avond te hoesten, niet van het roken of een verkoudheid maar omwille van het drukverschil tussen de hoge piek Lenin en de 3000 meter hier beneden. Blijkbaar was hij zich al sinds 31 december aan het aklimatiseren op de piek door telkens te stijgen en dan weer iets minder af te dalen. Dat is de gewone procedure om zo een hoge berg te beklimmen. Zijn kameraden slapen nu in een tentje bij -65 graden Celsius. Ik wilde hem niet geloven maar het is hier al s`nachts - 25 graden Celsius. Dat had de eigenaar van het guesthouse vanmorgen ook al gezegd. Sergei is een fijne man. Hij haalt zijn `spirit` boven van volgens hem 100 graden. 500 ml. van dit goedje is het zelfde als 2 liter wodka. Twee keer schenken is voor mij genoeg maar ik heb het ook zeer koud gehad en dus drink ik het op. Met de wit-russische salami gaat het er goed in.

Woensdag 13 januari 2016

Deze late voormiddag een taxi georganiseerd via CBT om mij donderdag naar de grenspost te brengen. Er zit nog een pas tussen van 3515 meter. En veel verkeer is er niet. Ik kan beter zo mijn laatste Kirgizische Sum besteden.

Nu bereid ik mijn rugzak voor op China. De Chinese reisgids die ik gevonden heb in Osj komt nu van pas. Even Kashgar voorbereiden. De gids voor Centraal-Azië kan diep weg gestoken worden. Hier moet ik hem niet achterlaten. Het heeft geen zin hier. Mijn kleurpotloden scherpen (ze blijken van slechte kwaliteit). Mij wassen - na 3 dagen - is hier ook geen sinecure. Daar zie je tegen op. Er moet water gekookt worden. Er is hier geen stromend water. In de winter kan dat al helemaal niet. Het bassin moet ijsvrij gemaakt worden. En je dan wassen in de inkomhal (als de meisjes des huizes niet in de kamer ernaast moeten zijn. En zien dat je spaarzaam bent met water want je moet er alles mee doen (tanden poetsen, scheren en wassen). Het gebruikte water gooi je buiten vanop het portaal. Ah, vandaar komt deze hoop ijs.  Vandaag probeer ik iets nieuws. Eens drie paar dikke sokken proberen in mijn wandelschoenen (die precies wel erg lijden onder deze reis). En het loont hoor.

Tijdens de namiddag een wandeling in de zon langs de Rode rivier en even op naar basecamp 1 van piek Lenin. Dan terug naar het dorp. Het is deze namiddag klaar in de hele Alai vallei. Het is duidelijk een vallei die je op je moet laten insijpelen. Elke keer ontdek je nieuwe gletschers, pieken, kleuren, vormen. Het voortdurend veranderend wolkenspel net boven maakt gewoon deel uit van het decor. Vanmorgen zaten we er nog in en was het aan het sneeuwen.

In het enige café van het dorp in de bazaar geraak ik aan de praat met 4 kledinghandelaren die de bazaars van de Alai vallei afdoen. En het rustig en aangenaam gesprek vlot, dank zij de kirgizische wodka. 38 graden maar na het goedje van Sergei gisteren vind ik het als het ware limonade. Toch drink ik er niet te veel van want ik kwam hier voor koffie.

Ik blijf er toch 2 uren aan de praat. Niet slecht hoor, zo je tijd verliezen.

Ze hebben zelfs gemerkt op de foto van mijn kopie van mijn paspoort dat ik vermagerd ben in het gezicht. Ik moet eten van hen. De omelet met worst was in ieder geval beter dan mijn avondmaal.

Dan gaan zij naar hun hotel / slaapplaats. Iedereen gaat hier vroeg slapen. Nu ja veel avondlijk vertier is er niet.

In mijn guesthouse krijg ik nog een maaltijd aangeboden en de laatste schikkingen worden getroffen voor morgenochtend (vertrek 8u30) .

Volgend bericht vanuit China. Het zal weer even zoeken zijn waarvoor geduld graag.

Donderdag 14 januari 2016

Om 7u30 opgestaan. De moeder van de beheerder van CBT brengt mij een ontbijt met, waarlijk, zwarte koffie zonder suiker. Als ze zich neerbuigt om de schaal op de lage chinese tafel te zetten merk ik dat ze nog / al dronken is. Zij ook al ?

Om 8u30 staat de taxi er. De blauwe tweedehandse Volkswagen Golf heeft er volgens de oude sticker al een leven in Duitsland op zitten. We rijden traag, ik vermoed dat de chauffeur voorzichtig is op de ijzige weg. Het is vanmorgen voor de eerste keer volledig klaar waardoor ik de vallei in volle glorie kan zien. In Sary Tash koop ik met mijn laatste centen de goedkoopste russische sigaretten. Vanaf nu gaat het naar de grens. Op de pas van 3535 meter komt er plots witte rook van onder de motorkap. Blijbaar kookt ons koelwater omdat er een elektrische draad is losgekomen van de radiator. Het wordt snel verholpen door de chauffeur. Het blijkt toch een Kirgizische gewoonte, in panne vallen op de passen. Ik merk wel hoe snel het afkoelt wanneer de verwarming van de wagen uitvalt. En ik leer elektrische draad te snijden zonder mes of tang door de carrosserie zelf te gebruiken.

Daar gaan we weer. Enkele kilometers verderop komen we de wachtpost van het Kirgizisch leger tegen. Een soldaat houdt ons op. Ik mag blijkbaar door maar de chauffeur en zijn jonge gezel niet. Ze moeten iets vermoed hebben want net voor de wachtpost hadden ze al gewisseld van chauffeur. Na enige minuten haalt de chauffeur handen ophalend op dat de wagen niet verder mag. Ik maak hem duidelijk dat ik gisteren genoeg betaald heb aan CBT voor een betrouwbaar transport en dat de chauffeur nu maar zelf een oplossing moet zoeken door de verschillende truckers aan te spreken die naar de grens gaan. En zo gebeurt het.

Nu komt een kleine droom van mij in vervulling. In een vrachtwagen rijden over de zijderoute. Dat zijn de moderne karavanen. Al is het maar een dik tiental kilometers, het landschap is groots en indrukwekkend. Ik geniet van elke minuut in onze Mercedes vrachtagen. Mohammed, de chauffeur vervoert cargo van Dushanbe en Osh naar Kashgar en omgekeerd. Aan de Kirizische grenspost zet hij mij noodgedwongen af. De grensformaliteiten beginnen met de vraag als ik geen koorts heb, gevolgd door een controle van mijn rugzak. Tot twee maal toe vragen de grensbewakers als ik geen geschenkje heb uit België. Nee, ik heb alleen russchische sigaretten. Spijtig. Maar ze blijven vriendelijk.

Kleine geschenkjes uit het thuisland zijn trouwens een tip voor reizigers.

Na het afstempelen van het paspoort ben ik Kirgizië uit. Nu met een sjieke lexus jeep, die de grensbewakers hebben tegen gehouden, naar de voet van de heuvel enkele kilometers verderop. Daar moet ik uitstappen aan de laatste kirgizische militaire post. Van hieruit moet ik wandelen naar de chinese grens. Het gaat 300 meter de heuvel op. Daar kom ik voor een gesloten poort. Het is een fraai ijzeren hek zoals de toegangspoort van een kasteel. Maar het hek is wel dicht omdat het middagpauze is voor de chinese autoriteiten. Middagpauze van 11u30 tot 14u30 uur (kirgizische tijd)??? Dat wil zeggen dat ze mij meer dan 2 uren zullen laten wachten. Ik rust dus wat op de grond in de zon in de berm net naast de poort. Tot wanneer de wind op komt. Het is een koude wind die uit de Pamir afdaalt naar de Taklamakan woestijn. Ik kan niet blijven zitten. Zo vind ik een put aan het einde van een chinese loopgraaf met een prachtig uitzicht op de vallei. Door de vallei loopt een riviertje met een breed overstromingsgebied en haaks hierop het niemandsland en de 2 grenzen.

Achter mij een moderne en een oude wachtoren. Een hek met net daarachter prikkeldaardversperringen en gebouwtje voor de chinese grensbewakers. Die zie ik nergens. volgens mij zitten ze allemaal binnen. Nu ja, als ik naar beneden kijk naar de militaire post van de kirgiezen lijkt het toch maar boerenkrijg. Van deze kant moet de chinese draak niet veel vrezen. In de tijd van de Sovjet-Unie zal het wel andere koek geweest zijn. Vandaar dateren deze loopgraven en de kleine bunkers en oude ijzerdraden en conservenblikken. De enige levende wezens die ik zie zijn de verschillende honden die graag vertoeven in de zon op het pleintje voor de chinese grenspost. Die komen af en toe wel eens zien.

Ik voel mij nu helemaal de held van de roman `de woestijn der tartaren` van Dino Buzatti. Het boek gaat over de levenslange nutteloosheid van het afwachtende leven van de militaire grensbewakers tussen twee fictieve landen. Maar de titel verwijst wel naar deze streek en de Taklamakan woestijn is al duidelijk aan de chinese kant. Aan de andere kant zie ik de Pamir. Het is duidelijk waar Kirgizië ligt. Dat is waar de sneeuw ligt. Waar ik rode en gele rotsen in allerlei gekunstelde vormen zie is het China. Zo blijf ik mijn put tot iets voor de opening van de grens. Ik vind er zelfs een knop van een chinees uniform met een grote ster. Dat souvenir zal ik bewaren als aandenken aan dit moment.

Wanneer de grens dan eindelijk open gaat om 14u30 zijn de honden de eersten die de poort doorgaan naar Kirgizië. En dan volg ik, en daarna Mohammed met zijn vrachtwagen. Hij heeft ook twee uren moeten wachten. Tijd om te koken in zijn cabine met een kameraad die ook staat te wachten. Veel vrachtwagens zijn er niet. In totaal 4 die naar China willen en geen enkele wagen.